اگر چه بزرگترین خریدار محصولات استان اردبیل، کشور آذربایجان است اما با توجه به شرایط پیش آمده برای روسیه و فرصتی که برای ایران ایجاد شده، این استان می‌تواند حضوری مستمر و ماندگار در بازار این کشور یخی داشته باشد چرا که نزدیک‌ترین مرز زمینی با روسیه را دارد.

بیشترین صادرات اردبیل به جمهوری آذربایجان
به گزارش روابط عمومی کانون انجمن های صنایع غذایی ایران و به نقل از روزنامه صمت دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل می‌افزاید: بیشترین محصولی که در گمرک استان اظهار و از گمرک استان صادر می‌شود شامل ?گروه کالایی سیب‌زمینی، محصولات پلاستیکی، نوشابه و آب‌معدنی، مصالح ساختمانی (گچ، سیمان) است.
حسین وثوقی می‌افزاید: بزرگترین شریک تجاری استان اردبیل، جمهوری آذربایجان است به نحوی که بیشترین صادرات به این کشور انجام می‌شود و این در حالی است که حدود ??درصد از ارتباط‌های تجاری اتاق بازرگانی اردبیل با جمهوری آذربایجان است. بعد از جمهوری آذربایجان بیشترین صادرات از استان اردبیل به عراق، روسیه، ترکیه، افغانستان، ترکمنستان و پاکستان انجام می‌شود.
دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل با اشاره به اینکه مشکل اصلی تجارت خارجی این استان تک‌محصولی و تک بازاری بودن است، تصریح می‌کند: به‌طور متوسط حدود ?? تا ??درصد ارزش صادرات سالانه استان اردبیل محصول سیب‌زمینی بوده و بیشترین صادرات هم به جمهوری آذربایجان انجام شده است. این موضوع باعث شده با کمترین مشکلاتی که برای محصول سیب‌زمینی یا در ارتباط با کشور آذربایجان پیش می‌آید، اقتصاد استان آسیب جدی ببیند.
وثوقی بیان می‌کند: در این زمینه لازم است برای صادرات تک‌بازاری و تک‌محصولی یک برنامه‌ریزی دقیق داشته باشیم و کارهای عملیاتی درنظر بگیریم که بتوانیم کالاهای استان را به‌صورت متنوع به بازارهای هدف بسیاری عرضه کنیم.

ضرورت تدوین برنامه با ثبات صادراتی
به گفته دبیرکل اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل، درحال حاضر عواملی مانند فضایی که در سایه رفع تحریم‌ها درکشور به وجودآمده، همچنین تحریم کالاهای ترکیه از طرف روسیه و کالاهایی که اروپایی‌ها به کشور نمی‌فروشند یا روسیه از اروپا خریداری نمی‌کند، سبب شده یک موقعیت خاص برای تجارت خارجی کشور به‌ویژه استان اردبیل که نزدیکترین مرز زمینی را با روسیه دارد، فراهم آید.
وی می‌گوید: بنابراین باید به‌طور کامل استراتژیک به این موضوع نگاه کرد به‌طوری که اگر در ?ماه یا یک سال آینده بتوانیم باروسیه ارتباط بیشتری برقرار کنیم می‌توانیم برای صادرات استان برنامه‌ای تثبیت شده و ادامه‌دار تدوین کنیم. دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل تاکید می‌کند: فضای تجارت جهانی یک فضای کاملا رقابتی است به‌طوری که تک‌تک دلارهایی که در قیمت تمام شده مورد محاسبه قرار می‌گیرند در این رقابت موثر است. رقیب ما درمنطقه ترکیه است، تاجران و صادرکنندگان ایران در رقابت با تاجران ترکیه درحال‌حاضر ازقدرت رقابتی کمتری برخوردارند به‌دلیل اینکه هم تولید در ترکیه صنعتی‌تر و بروزتر از کشور ما است و هم دولت ترکیه به تاجران و صادرکنندگان یارانه‌های سهل‌الوصول پرداخت می‌کند.
وثوقی اظهار می‌کند: هنگامی که کالای صادراتی از مرز ترکیه خارج و اظهارنامه گمرکی صادر شد یارانه به حساب صادرکننده واریز می‌شود اما متاسفانه در ایران حدود ?سال است که یارانه‌های صادراتی را صادرکننده‌ها دریافت نکرده‌اند؛ همچنین در این زمینه از سال ?? بحث یارانه‌های صادراتی از طرف دولت قطع شده و گفته شده درحال‌حاضر یارانه‌ای به صادرات تعلق نمی‌گیرد. این عوامل در کنارمشکلات زیرساختی مثل نداشتن راه‌آهن، نداشتن پایانه گمرکی ?? ساعته باعث مشکلاتی در بخش صادرات استان اردبیل شده است.

پایانه صادراتی سریع‌تر راه‌اندازی شود
وثوقی با بیان اینکه در بازارهای واقعی اقتصادی باید بدانیم مشتری از صادرکننده چه می‌خواهد، گفت: باید تلاش کنیم همان نیاز مشتری را برآورده، عرضه و تهیه کنیم. به عنوان مثال اگر بعضی کشورها حاضرهستند به صورت فله‌ای محصولات را خریداری کنند باید قبول کنیم و دراین زمینه با آنها مخالفت نکنیم. دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل تصریح می‌کند: به طور حتم باید بازارهای هدف را به خوبی شناسایی کنیم که بتوانیم براساس سلیقه مشتری محصولات را بسته‌بندی کنیم. همان‌طور که می‌دانید بازار روسیه یک بازار بسیار لوکس است، بنابراین هرچه بهتر محصولات را با کیفیت بسته‌بندی کنیم در صادرات موفق‌تر خواهیم بود.
وی با اشاره به اینکه وضعیت گمرک استان نسبت به سال‌های گذشته بهتر ارزیابی می‌شود، می‌گوید: در این زمینه هم از نظر امکانات زیرساختی و هم از نظر ساعت فعالیت گمرک اقداماتی شده است. اما درباره پایانه صادراتی با وجود اینکه چندین سال است نهادهای مختلف قول پیگیری و راه‌اندازی داده‌اند و با توجه به اینکه پایانه صادراتی برای استان بسیار ضروری است، متاسفانه تا امروز هیچ برنامه‌ای در این زمینه اجرا نشده است. اگر بخواهیم بازار روسیه را زیرپوشش قرار دهیم ضرورت راه‌اندازی پایانه صادراتی در استان بسیار احساس می‌شود.
وثوقی اظهار می‌کند: عمده‌ترین محصول کشاورزی اردبیل سیب‌زمینی است که به کشورهای روسیه و آذربایجان صادر می‌شود، همچنین از سایر استان‌ها هم انگور، کشمش، خرما و انواع میوه از گمرک استان صادر می‌شود.
دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اردبیل بیان می‌کند: لغو تحریم‌ها در حوزه بانکی از بهترین فرصت‌ها برای صادرات استان به‌شمار می‌آید. همان‌طور که می‌دانید یک هزینه نامعقول در تبادلات بانکی تحمیل شده بود که خوشبختانه این هزینه با لغو تحریم‌ها برداشته شد و به‌طور حتم شرایط در نقل و انتقال پول بهتر از گذشته خواهد بود. البته شرایط منطقه را هم باید در نظر گرفت، متاسفانه کاهش قیمت نفت در جمهوری آذربایجان بسیار موثر بوده به‌طوری که در ماه‌های اخیر شاهد کاهش ??درصدی ارزش پول آذربایجان بودیم که این کاهش کمی از آثار شیرینی رفع تحریم‌ها کم کرد چون با کاهش ارزش پول آذربایجان، احتمال کاهش صادرات وجود دارد.

فرصتی به نام بازار روسیه
سرپرست اداره بازرگانی خارجی استان اردبیل با بیان اینکه عمده صادرات محصولات استان به عراق و آذربایجان است، می‌گوید: لغو تحریم‌ها برای صادرات به عراق نمی‌تواند بسیار موثر باشد، اما با توجه به موقعیتی که در روسیه به وجود آمده فرصتی است تا بتوانیم محصولات کشاورزی به‌ویژه میوه و تره‌بار را به فدراسیون روسیه صادر کنیم.
مسعود تبادلی می‌افزاید: در استان اردبیل در ?ماه امسال حدود ??میلیون دلار صادرات داشتیم که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ??درصد افزایش داشته است. بیشتر صادرات استان شامل محصولات پلاستیکی، میوه و تره‌بار، آب معدنی و تخم‌مرغ بوده که به آذربایجان و عراق صادر شده است.
وی گفت: یکی از مشکلاتی که در بخش صادرات وجود دارد شفاف نبودن قوانین صادراتی در جمهوری آذربایجان است به‌طوری که درکشور ما قوانینی را تعیین می‌کنند و ما براساس آن قوانین محصولات را آماده و بسته‌بندی می‌کنیم. متاسفانه جمهوری آذربایجان درباره صادرات ایران سلیقه‌ای عمل می‌کند. در این زمینه هفته گذشته جلسه‌ای با سرکنسول آذربایجان در تبریز در محل استانداری اردبیل برگزار شد که مقرر شد آذربایجان با شفاف‌سازی قوانین و اطلاع به موقع به صادرکنندگان استانی، موانع صادراتی را برطرف کند.
تبادلی با بیان اینکه استان اردبیل پایانه صادراتی ندارد، تصریح می‌کند: یکی از دلایل نبود پایانه صادراتی در استان این است که پایانه صادراتی باید نزدیک به گمرک باشد، متاسفانه وضعیت استان به گونه‌ای است که گمرک، فرودگاه، ترانزیت و شرکت حمل‌ونقل در یک مسیر و جاده اصلی قرار گرفته‌اند. اگر در این زمینه تمهیدات و اعتباری اختصاص داده شود شاید بتوانیم پایانه صادراتی نزدیک به محدوده گمرک راه‌اندازی کنیم.
سرپرست اداره بازرگانی خارجی استان اردبیل بیان می‌کند: برای رفع مشکلات صادراتی مقرر شده با مسئولان اداره گمرک آذربایجان، جلسه و نشستی برگزار کنیم که امیدواریم با تشکیل این جلسات بتوانیم موانع و مشکلات صادرات استان را برطرف کنیم.
نکته پایانی
به گفته کارشناسان، ظرفیت‌ها و مزیت‌های استان اردبیل بیشتر در زمینه کشاورزی، صیفی‌جات، میوه و تره بار است. اگر مسئولان بتوانند زمینه زیر ساخت‌های صادراتی مثل پایانه صادراتی و بسته‌بندی را فراهم کنند، این استان می‌تواند با بسته‌بندی بهتر محصولات ارگانیک صادرات را به کشورهای هدف به‌ویژه کشورهای حوزه سی‌آی‌اس افزایش دهد.